ในเวลานี้ได้มีการพูดถึงตลาดสินค้าล่วงหน้า (Futures Exchange) กันแพร่หลายในฐานะที่เป็นของใหม่ที่เกิดขึ้นในประเทศไทย
ซึ่งในความเป็นจริงแล้วตลาด Futures ไม่ใช่ของใหม่ หากถ้าได้มองย้อนหลังไปเมื่อ 270 ปีก่อน ตามหลักฐานที่ได้มีการบันทึกไว้ ตลาดสินค้าล่วงหน้าได้ถือกำเนิดขึ้นครั้งแรกในประเทศญี่ปุ่น
เรียกว่าตลาดข้าวโดจิม่า (Dojima Rice Market) หรือที่รู้จักกันในนามของ Cho-ai-Mai หรือแปลว่า "Rice Trade on Book" ซึ่งแปลเป็นภาษาไทยว่า "การซื้อขายบนกระดาษ"
ในรัชสมัยของ โชกุน โตกุกาว่า อิเอยาสึ ปี ค.ศ. 1730 หรือราวปี
พ.ศ. 2143 ตลาด Cho-ai-Mai นี้.....ออกแบบไว้สำหรับการซื้อขายล่วงหน้าข้าว (Rice Futures Contracts) เงื่อนไขสัญญาที่ทำการซื้อในตลาดนี้คล้ายคลึงกับสัญญามาตรฐานที่ทำการซื้อขายกันในปัจจุบันอย่างน่าแปลกใจ
เว้นแต่สมัยนั้นจะไม่อนุญาตให้มีการส่งมอบ-รับมอบสินค้ากันจริง เมื่อสัญญาครบกำหนด
ถัดมาในปี 1852 ซึ่งเป็นช่วงที่เศรษฐกิจของสหรัฐอเมริกากำลังขยายตัว ตลาดสินค้าล่วงหน้าแห่งแรกในสหรัฐ
ที่ชื่อว่า ตลาดหอการค้าแห่งชิคาโก หรือ Chicago Board of Trade (CBOT) ได้ถือกำเนิดขึ้นจากการร่วมมือกันของกลุ่มพ่อค้าในเมืองชิคาโก
รัฐอิลลินอยส์ สินค้าชนิดแรกที่มีซื้อขายโดยการนำมาทำเป็นสัญญาซื้อขายคือ ข้าวโพด ซึ่งเป็นผลผลิตทางเกษตรหลักของเกษตรกรในแถบนั้น
โดยการซื้อขายการใน CBOT ในช่วงแรกเป็นการทำสัญญาซื้อขายล่วงหน้าแบบ Forward Contracts (ผู้ซื้อและผู้ขายตกลงคุณลักษณะของสินค้า Spec กันเอง) ที่ไม่มีมาตรฐานที่แน่นอน ซึ่งความไม่เป็นมาตรฐานนี้ก่อให้เกิดปัญหาต่าง
ๆ มากมาย ด้วยเหตุนี้ CBOT จึงได้เริ่มพัฒนารูปแบบการซื้อขายของตนให้เป็นสัญญาที่มีมาตรฐาน (Standardized Contracts) รูปแบบคล้ายกับตลาดข้าวโดจิม่าที่มีในญี่ปุ่นมาแล้วกว่า 100 ปีก่อน แต่การซื้อขายที่ได้พัฒนาที่ CBOT นั้น อนุญาตให้มีการส่งมอบ-รับมอบสินค้ากันเมื่อสัญญาครบกำหนด
ซึ่งรูปแบบดังที่กล่าวนี้ได้ถูกยกให้เป็นแม่แบบของการซื้อขายสินค้าล่วงหน้าในตลาดต่าง
ๆ ทั่วโลกที่มีการวิวัฒนาการต่อ ๆ กันมา
สำหรับประเทศไทย มีการศึกษาและพูดกันถึงการจัดตั้งตลาดสินค้าเกษตรล่วงหน้ามาเป็นเวลากว่า 20 ปีแล้ว เนื่องด้วยประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรมซึ่งผู้คนส่วนใหญ่ยังอยู่ในภาคเกษตร
และที่รู้กันดีว่าสินค้าเกษตรเป็นสินค้าที่มีความไม่แน่นอนด้านราคาที่สูงมาก ซึ่งโดยปกติแล้วเกษตรกรหรือผู้ประกอบการภาคเกษตรส่วนใหญ่จะไม่มีความสามารถแบกรับความเสี่ยงจากความผันผวนของราคาได้
เช่น หากราคาสินค้าเกษตรตกต่ำ เกษตรกรอาจจะประสบปัญหาขาดทุน ทำให้ไม่มีเงินเหลือพอใช้จ่ายในชีวิตประจำวันจนต้องกู้หนี้ยืมสิน
ยิ่งถ้าราคาตกต่ำมาก ๆ เกษตรกรบางรายอาจจะต้องขายที่ดินเพื่อใช้หนี้เลยก็เป็นได้ ดังนั้นบ่อยครั้งที่เมื่อราคาสินค้าเกษตรตกต่ำ
เกษตรกรมักจะไม่มีทางเลือกอื่นนอกจากการร้องขอให้รัฐบาลช่วยเหลือ
เป็นที่น่ายินดีที่ในปัจจุบัน
กระทรวงพาณิชย์ได้ริเริ่มและก่อตั้งตลาดสินค้าเกษตรล่วงหน้าแห่งประเทศไทย (ตสล.) ขึ้นมีฐานะเป็น
นิติบุคคล ตาม พ.ร.บ การซื้อขายสินค้าเกษตรล่วงหน้า พ.ศ. 2542 ตลาด ฯ จะทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางในการซื้อขายสินค้าเกษตรล่วงหน้า
ตลาด ฯ โดยสำนักหักบัญชีจะรับประกันการซื้อขายที่เกิดขึ้นโดยจะทำหน้าที่เป็นผู้ซื้อให้ผู้ขายและผู้ขายให้ผู้ซื้อ
เพื่อให้คู่สัญญาเกิดความมั่นใจว่า จะได้รับการปฏิบัติตามสัญญาอย่างเคร่งครัด โดย ตลาด
ฯ คาดว่าจะสามารถเปิดทำการซื้อขายล่วงหน้าได้ภายในเดือน ต.ค 2546
เกษตรกรหรือผู้ประกอบการสามารถเข้ามามีส่วนร่วมใน
ตลาด ฯ ในฐานะผู้ประกันความเสี่ยงเพื่อลดความเสี่ยงด้านราคาที่ตนต้องเผชิญอยู่ โดยกระบวนการซื้อขายในตลาดสินค้าเกษตรล่วงหน้าควบคู่กับกระบวนการค้าในตลาดสินค้าจริงตามปกติ
ผู้มีความเสี่ยงด้านราคาขาย เช่น เกษตรกร สามารถลดความเสี่ยงจากการตกต่ำของราคาสินค้าเกษตรได้
โดยการขายล่วงหน้าสินค้าของตนใน ตลาด ฯ .....ในทำนองเดียวกัน ผู้มีเสี่ยงด้านราคาซื้อ
เช่น ผู้ส่งออก ก็สามารถลดความเสี่ยงจากราคาสินค้าเกษตรที่เป็นต้นทุนการผลิตปรับตัวสูงขึ้น
ได้โดยเข้าซื้อสินค้าที่ตนต้องการล่วงหน้าในตลาด ฯ
ท้ายนี้ พวกเราจะเห็นได้ว่า
การที่มีเครื่องมือช่วยบริหารความเสี่ยงด้านราคาดังเช่น ตลาดสินค้าเกษตรล่วงหน้าแห่งประเทศไทย
จะช่วยให้เกษตรกรและผู้ที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจการเกษตร สามารถวางแผนการผลิตของตนได้อย่างมีประสิทธิภาพ
โดยสามารถรู้ราคาในอนาคตที่ตนต้องการ ซื้อ หรือ ขาย ซึ่งตรงตามคำขวัญประจำตลาดสินค้าล่วงหน้าแห่งประเทศไทย
"รู้ราคา รู้อนาคต ลดความเสี่ยง" ......การลดลงของความเสี่ยงนี้จะส่งผลให้ต้นทุนการดำเนินงานของธุรกิจภาคเกษตรถูกลง
ซึ่งจะก่อให้เกิดผลดีต่อผู้บริโภค-ผู้ประกอบการในประเทศ และระบบเศรษฐกิจของประเทศไทยในภาพรวม
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น